แวะเที่ยวอีกหนึ่งโบราณสถานที่ใครผ่านไปมาพัทลุงไม่ควรพลาด
พิกัดสถานที่
เมืองชัยบุรี มีมาตั้งแต่ในสมัยอยุธยา เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ที่น่าศึกษาอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดพัทลุงตามหลักฐานที่ได้บันทึกเก็บไว้มาตั้งแต่อดีต โดยวนอุทยานเมืองเก่าชัยบุรี เกิดจากการรวมตัวของราษฎรบ้านคอกวัว หมู่ที่ 1 ตำบลชัยบุรี อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง มอบที่ดินทำกินให้เป็นพื้นที่ป่าอนุรักษ์และจัดทำโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติฯ มาประกาศจัดตั้งกำหนดให้เป็นวนอุทยาน โดยได้รับความเห็นชอบจากกรมป่าไม้ มีพื้นที่ทั้งหมด 1,875 ไร่ จัดตั้งเมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2544 ครอบคลุมพื้นที่ป่าเขาชัยบุรี และเขาพลู ซึ่งเป็นป่าตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484 ต่อมาในวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ได้มีประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กำหนดบริเวณพื้นที่ในท้องที่ตำบลพนมวังก์ อำเภอควนขนุน ตำบลชัยบุรี อำเภอเมืองพัทลุง จังหวัดพัทลุง ให้เป็นวนอุทยานเนื้อที่ 1,707 ไร่ โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 137 ตอนพิเศษ 301 ง วันที่ 24 ธันวาคม 2563
ปืนใหญ่เหล็กของฮอลันดา (Finbanker of Dutch Pattern)
อ้างอิง จาก สำนักงานศิลปากรที่ 11 สงขลา
พบที่เมืองพัทลุงที่เขาชัยบุรี จังหวัดพัทลุง
ปืนใหญ่เหล็กของฮอลันดา (Finbanker of Dutch Pattern)
กิจการอุตสาหกรรมหล่อปืนในสวีเดนที่มีชื่อมากตั้งอยู่ที่เมือง Finspang มณฑล Ostergotland ลงทุนโดยนักค้าแร่ชาวฮอลันดาชื่อนายหลุยส์ เดอ เกียร์ ที่มองเห็นผลกำไรจากการค้าปืนใหญ่กับบริษัท V.O.C. ในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๒๑ โรงหล่อปืนแห่งเมืองนี้ดำเนินงานโดยชาวสวีเดนชื่อนายวัลลูน และนายวิลเลียม เดอ เบซ ปืนใหญ่ที่หล่อขึ้นที่ Finspang ถูกนำเข้าประเทศฮอลันดาโดยนายหน้าค้าอาวุธสองคนที่เมือง Amsterdam ชื่อนายอีลาส ทริป ซึ่งเป็นพี่เขยของนายหลุยส์ เดอ เกียร์ และนายควินจัน ไบรอัน โดยขายให้กับหอการค้าของบริษัท V.O.C. (Vereenigde Oostindische Compagnie) เมือง Amsterdam
ทั้งนี้ปืนเหล็กที่ส่งมาจำหน่ายที่บริษัท V.O.C. มักพบจารึกรูปตัว F ที่เพลาปืนด้านซ้ายและขวา และเมื่อบริษัท V.O.C. เมือง Amsterdam ได้รับปืนแล้วจะมีการทดสอบการยิง เมื่อปืนกระบอกใดผ่านการยิงทดสอบจะมีการจารึกสัญลักษณ์รูปประภาคารหรือที่เรียกว่า Amsterdam light house เพื่อเป็นการรับรองในการผ่านการทดสอบการยิงของปืนแต่ละกระบอก (proof firing) ส่วนน้ำหนักของปืน มักพบจารึกอยู่บนแหวนเสริมความแข็งแรงของปืนท้ายกระบอกในรูปของตัวเลขอารบิคและตัวอักษร A เช่น 2306A หมายถึงปืนกระบอกนี้หนัก 2610 Amsterdam Pound (1 Amsterdam Pound เท่ากับ 0.49409 กิโลกรัม) ปืนกระบอกนี้จึงหนักราว 1,139.371 กิโลกรัม
ปืนใหญ่พบที่เมืองพัทลุงที่เขาชัยบุรี สันนิษฐานว่าทางราชการน่าจะเป็นผู้จัดหามาประจำการที่เมืองแห่งนี้ตั้งแต่สมัยอยุธยาและเรียกชื่อปืนเหล่านี้ว่า ปืนบะเรียม ปืนมะเรียม ปืนเปรียม ปืนเบรียม หรือ ปืนบ้าเหลี่ยม ซึ่งมีความหมายอย่างกว้างสำหรับเรียกปืนใหญ่ที่หล่อด้วยเหล็กหรือสำริด ซึ่งนำเข้ามาจากประเทศตามแถบยุโรป เมื่อเมืองพัทลุงที่เขาชัยบุรีร้างไปในช่วงหลังเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ ปืนเหล่านี้ก็ถูกทิ้งไว้จนกระทั่งพ.ศ.๒๔๐๓ พระยาพัทลุง (ทับ ณ พัทลุง) มีบัญชาให้รื้ออิฐกำแพงเมืองชัยบุรี และย้ายปืนประจำเมืองมาไว้ที่เมืองพัทลุง ครั้นถึงพ.ศ.๒๔๗๗ นายถัด พรหมมานพ ครูใหญ่โรงเรียนพัทลุงในขณะนั้น ให้นักเรียนลูกเสือลากปืนใหญ่ทั้งสองกระบอกนี้มาไว้ที่โรงเรียนพัทลุง และคงตั้งอยู่ที่โรงเรียนแห่งนี้มาจนถึงปัจจุบัน
ปืนใหญ่กระบอกที่ ๑
ขนาด ยาว ๒๕๘ เซนติเมตร
ที่เก็บรักษา หน้าเสาธงโรงเรียนพัทลุง (ฝั่งตะวันตก) อำเภอเมืองพัทลุง จังหวัดพัทลุง
ปืนใหญ่กระบอกที่ ๒
ขนาด ยาว ๒๕๘ เซนติเมตร
ตราประทับ Amsterdam light house
น้ำหนักปืน 2306 Amsterdam Pound
ที่เก็บรักษา หน้าเสาธงโรงเรียนพัทลุง (ฝั่งตะวันออก) อำเภอเมืองพัทลุง จังหวัดพัทลุง
กำแพงเมืองพัทลุง เขาชัยบุรี
